Định nghĩa khớp nối trục
Khớp nối trục là một bộ phận cơ khí để nối và truyền momen xoắn giữa hai thành phần chuyển động, thông thường là nối giữa 2 trục.
Ứng dung khớp nối trục
Khớp nối trục được ứng dụng rất nhiều trong các thiết bị cơ khí như: nối các đăng nối truyền từ động cơ tới cầu trục phía sau oto, trục động cơ điện với trục bơm...Không những thế, khớp nối trục còn được dùng để điều chỉnh tốc độ, ngăn ngừa quá tải, ứng dụng trong đóng mở các cơ cấu cơ khí, v.v…
Phân loại khớp nối trục
Dựa vào ứng dụng thì khớp nối trục được phân thành nhiều loại khác nhau. Tuy nhiên cơ bản sẽ có 3 loại chính.
-
Khớp nối cứng (Rigid coupling)
-
Khớp nối linh động (đàn hồi) hay khớp nối bù (Flexible or Compensating Couplings)
-
Khớp nối ly hợp (cho phép nối hoặc tách các trục máy)\
-
Đặc điểm của các loại khớp nối trục
1. Khớp nối cứng (Rigid coupling)
Khớp nối cứng dùng để nối các trục có đường tâm trên cùng một đường thẳng và không di chuyển tương đối với nhau.
- Các loại khớp nối cứng: khớp nối ống và khớp nối bích
2. Khớp nối linh động (đàn hồi) hay khớp nối bù
Khớp nối linh động sử dụng nối các trục có sai lệch tâm do biến dạng đàn hồi của các trục, do sai số chế tạo và lắp đặt. Nhờ vào khả năng chuyển động thông minh của các chi tiết trong khớp nối giúp những sai lệch được bùi lại.
Trong kết cấu của khớp nối trục, chi tiết liên kết có tác dụng làm biến dạng đàn hồi lớn được gọi là khâu đàn hồi. Trong khâu đàn hồi mọi năng lượng va đập, rung động đều được tích luỹ ở đây và ngay sau đó sẽ được dần dần giải phóng. Vì vậy những chấn động va chạm từ trục này sang trục kia sẽ được hạn chế khá nhiều.
Khớp nối đĩa (Disc coupling)
Kết cấu khớp nối đĩa rất đơn giản chỉ bao gồm các đĩa kim loại, lượng mất đồng tâm trục, các khoảng di trực của 2 máy sẽ được bù lại nhờ các đĩa này. Ở các nhà máy công nghiệp thì khớp nối đĩa là sự lựa chọn tốt cho các thiết bị cơ khí như: bơm, quạt, máy nén, tuabin, máy phát,v.v..
Khớp nối răng (Gear Tooth Coupling): được sử dụng nhiều ở điều kiện tải lớn, đường kính trục lớn
Khớp nối xích
Khớp nối đàn hồi (Elastomeric Couplings)
Khớp nối thủy lực
Đối với những trường hợp các thiết bị làm việc ở những điều kiện khắc nghiệt, để hoạt động được cần có gia tốc êm ái như: máy xúc, máy chuyển động băng tải, máy nghiền bột giấy,...người ta phải dùng khớp nối thủy lực để có thể điều chỉnh tốc độ dễ dàng và có khả năng sẵn sàng cao.
Khớp nối thủy lực truyền lực bằng sự kết nối mềm bằng dầu thủy lực, nhờ sự biến đổi momen chất lỏng để truyền công suất từ trục dẫn động sang trục bị dẫn. Bằng cách thay đổi lượng chất lỏng là có thể tăng hoặc giảm số vòng quay.
Nguyên lý hoạt động của khớp nối thủy lực: Khi động cơ dẫn động quay sẽ làm cánh bơm của khớp nối quay với tốc độ động cơ và đẩy dầu về phía cánh tuabin (phía trục máy được dẫn) làm tuabin quay và kéo máy được dẫn quay. Có thể thấy ở đây sự chuyển năng lượng cơ học được chuyển sang năng lượng thủy lực và ngược lại
-
Nhược điểm: Giá thành đầu tư cao, kết cấu phức tạp, cồng kềnh
-
Ưu điểm: Làm việc êm ái, ít bảo trì
Cách chọn khớp nối
Khi chọn các loại khớp lối cho các chi tiết máy bạn nên dựa vào các yếu tố sau: tải trọng, số vòng quay, tính chất làm việc của máy, đường kính d (trục chủ động) của đoạn cần lắp khớp nối và moomen xoắn T trên trục, sau đó tra bảng tìm khớp nối thích hợp.
Trên đây là một số kiến thức về khớp nối trục. Thường xuyên truy cập website dotdap.com để cập nhật những kiến thức kinh nghiệm cơ khí xây dựng mới nhất.